درباره قرض و ربا و بانک و بیمه

تعریف ربا

اگر شخص کالا یا مالی را به دیگری قرض یا امانت دهد و با او شرط کند بعداً علاوه بر اصل مال، مقداری مال یا کالای اضافی یا خدمت، منافع، یا امتیازی از او بگیرد، این کالا یا مال یا خدمت اضافی (که حین اعطای وام یا قبل از آن شرط شده) ربا محسوب شده و حرام است. اما اگر وام گیرنده بدون هرگونه اجبار و فشار و تعهد هنگام بازپرداخت به دلخواه خود مقداری اضافه تر به وام دهنده بدهد اشکالی ندارد. همچنین اگر دو نفر بین خود قرار گذاشته باشند که وام گیرنده مقداری کمتر از اصل مال را برگرداند (مثلا بابت هزینه نگهداری یا انتقال پول) این شرط مانعی ندارد.

امام خمینی(ره) در کتاب تحریرالوسیله می فرمایند:

« در وام و قرض الحسنه شرط زیاده جایز نیست؛ مثل این که مالی را قرض دهد مشروط بر این که زیادتر از آنچه داده است بگیرد، و تفاوتی نیست بین این که شرط به صورت صریح در قرارداد وام آمده باشد یا به صورت شرط ذهنی، به گونه ای که قبلا گفتگوهای سود و بهره شده و قرارداد وام با توجه به آن انجام میگیرد، بی آنکه 

لا اکراه فی الدین

آیا دین اجباری است؟ آیا قادریم کسی را به زور مسلمان کنیم و آیا اجازه داریم چنین کنیم؟

خیر. همانطور که نمی‌شود کسی را مجبور کرد که شخص دیگری را دوست داشته باشد. شاید بتوان کسی را مجبور کرد که اظهار دوستی با شخصی بکند و به زبان بگوید من فلانی را دوست دارم؛ اما نمی‌توان مجبورش کرد که قلباً نیز آن شخص را دوست داشته باشد. یا فرضاَ نمی‌توان کسی را مجبور کرد به اینکه معقتد باشد ۲ ضرب در ۲ می‌شود ۵. بله، می‌توان او را مجبور نمود که به زبان اظهار کند حاصل ضرب ۲ در ۲، ۵ است. اما نمی‌توان او را مجبور کرد که به این گفته اش اعتقاد نیز داشته باشد. یعنی در واقع به دلیل ماهیت این مسأله، از اساس امکان اجبار وجود ندارد. 

حال اگر کسی برخلاف تصدیق عقل و قلب و وجدانش ادعا کند که 2 ضربدر 2 میشود 5 (مثلا برای گول زدن دیگری، به قصد گرانفروشی، کم فروشی،...) قانون او را کلاهبردار و گناهکار و مستوجب کیفر میداند.

جبر یا اختیار-3: اجل زودرس و تاخیر آن تا اجل مسمّی

پرسش:

اگر واقعا مرگ هر کس از پیش نزد خدا معلوم است, پس دادن صدقه، انفاق، دعای مومنین برای طول عمرشان چه معنی دارد؟ نقش ورزش و رعایت بهداشت و تغذیه سالم و طبیب و دارو چیست؟

پاسخ: 

سرمایه داری چیست؟

تاریخ تمدن بشری، شاهد تحول شیوه های سرمایه داری یا کسب سود از دارایی یا سرمایه بوده است، که شاید بتوان آنها را به سه گروه بر اساس سیر تاریخی تقسیم بندی کرد:

1- سرمایه داری تجاری یعنی خرید کالا و سپس فروش آن به قیمتی بالاتر بدون تغییر در ماهیت کالا به نحوی که تنها زمان یا مکان یا طرف معامله خرید با فروش تغییر کرده باشد، به منظور کسب سود (تفاوت بهای فروش نسبت به خرید) و افزایش سرمایه اولیه- نمونه آن کمپانی های هند شرقی که در قرون 17 و 18 میلادی توسط کشورهای مجهز به ناوگان دریایی مانند پرتقال و هلند و بریتانیا برای تجارت ادویه و چای از چین و هند به اروپا تاسیس شدند.

جبر یا اختیار-2: تقدیر یا تدبیر؟

«اختیار» بر خلاف ظاهرش که حاکی از آزادی انتخاب و عمل ماست، از بیرون و درون توسط عوامل «جبری» احاطه شده و کنترل میشود. ممکن است فکر کنیم مثلا یک سرباز در هنگامه جنگ چون نفر دشمن را هدف گرفته و ماشه را فشرده پس او به تنهایی قاتل سرباز دشمن است، اما واقعیت این است که عوامل زیادی از قبیل چگونگی سرباز شدن او، وقوع جنگ، دستور فرمانده، سالم بودن سلاح و فشنگ و باروت، شدت و جهت باد، فاصله تا هدف، حرکت یا سکون هدف، محل اصابت فشنگ در بدن هدف،... که همه تابع روابط پیچیده ای از علت و معلولها هستند و هیچکدام در اختیار سرباز نبوده با هم ترکیب شده و هلاکت یا ادامه حیات نفر دشمن را رقم زده است. نقش سرباز تنها هدف گیری و فشار دادن ماشه است، با اینحال ما او را قاتل میدانیم چون تصمیم نهایی به شلیک را او با اراده خودش گرفته و اگر از شلیک منصرف میشد، همه عوامل و مقدمات دیگر بی نتیجه بودند و نفر دشمن زنده میماند. 

از اینها گذشته، خیلی وقتها رفتار «اختیاری» یک فرد و نتیجه آن، به فرد دیگری «اجباراً» تحمیل میشود و بالعکس. مثلاً 

جبر یا اختیار-1

آیا اعمال ما جبری است یا اختیاری؟

هرکاری که ما اراده میکنیم که انجام دهیم، انجامش نیاز به مقدمات متعددی دارد و اراده ما تنها یکی از آن مقدمات است. مثلا اگر من بخواهم غذا بخورم، مجموعه ای از عوامل باید فراهم باشند: 

- من باید گرسنه باشم،

- غذا فراهم و نزدیک و در اختیار من باشد،

- غذا باب طبع و سلیقه من باشد،

- دهان و دندان و جهاز هاضمه من مشکلی نداشته باشد،

- عجله و اضطراری برای رفتن یا انجام کار دیگری نداشته باشم،

درباره فمینیسم و برابری جنسیتی

مردان و زنان شباهت ها و تفاوت های طبیعی دارند، بنابراین در بعضی از جنبه ها باید با زنان به طور مشابه یا مساوی با مردان رفتار شود، و در بعضی جنبه ها باید با یکدیگر متفاوت باشند. به عنوان مثال، در حالی که مردان و زنان دارای حقوق برابر برای رای دادن یا ادامه تحصیل هستند و یا کرایه تاکسی یکسانی می پردازند، معمولا زنان برای نشستن روی صندلی اتوبوس در اولویت قرار می گیرند و از خدمت سربازی معاف می شوند.

صرف نظر از برخی استثنائات، معمولا زنان به کیفیت های مردانه (قدرت بدنی، خشونت، برتری طلبی،...) توجه نشان میدهند 

اگر افغانستان با ایران یکی می بود

گفت‌وگوی خبرگزاری آوا با استاد حسن عباسی درباره افغانستان– بخش چهارم- ۰۱ دی ۱۳۹۶   

 ۱۵۰سال پیش، انگلیس با توطئه، افغانستان را از سرزمین مادری یعنی ایران جدا کرد، تصریح کرد: اگر افغانستان عزیز به پیکره‌ی ایران عزیز بپیوندد و یک‌پارچگی شکل بگیرد، ظرفیت و منابع دو طرف کامل‌تر خواهد شد، اما تا زمانی که افغانستان در گوشه‌ای افتاده و با دریای آزاد ارتباط نداشته باشد، هیچ وقت به توسعه یافتگی نمی رسد. وی خاطرنشان کرد: اگر افغانستان با ایران یکی می بود، اکنون ده ها امتیاز می داشت که یکی آن، امنیت و ثبات بود. البته بر اساس این طرح استاد عباسی، افغانستان می‌تواند به شکل خودمختار متحد ایران باشد، اما عملا مرزی بین دو کشور وجود نداشته و افغانستان می‌تواند از ظرفیت امنیتی و دفاعی ایران برای ایجاد امنیت و همچنین از ظرفیت اقتصادی برای توسعه یافتگی استفاده کند. ادامه...

نخبگان افغانستان مراقب جنگ هیبریدی آمریکا در کشور خود باشند

گفت‌وگوی خبرگزاری آوا با استاد حسن عباسی درباره افغانستان– بخش سوم- ۲۹  آذر ۱۳۹۶

در “جنگ هیبریدی”، امریکا و انگلیس و صهیونیست ها در میان کشورهای مختلف، شکاف ها و گسل های یک جامعه چون شکاف بین قوم الف با قوم ب، شیعه و سنی و… را بیشتر نموده و آشوب برپا می کنند و آن آشوب را مدیریت می کنند. بین ۵۰ تا ۶۰ نمونه از این شکاف ها را می توان در افغانستان برشمرد. نخبگان افغانستان باید مراقب جنگ هیبریدی امریکا در کشور خود باشند که اجازه نمی دهد ۵۰ سال دیگر هم افغانستان آرام شود.

وقتی داعش پشت دروازه های بغداد آمد، ریچاد هاس رییس شورای روابط خارجی امریکا در مقاله ای نوشت که جنگ مذهبی جدید ۳۰ ساله شروع شد. گفت که ۴۰۰ سال پیش، در ۱۶۱۸ جنگی بین کاتولیک ها و پروتستان ها در مسیحیت شروع شد، شبی در عید سن‌بارتلمی در پاریس، ۸ هزار تن از پروتستان های مسیحی به شکل فجیعی توسط کاتولیک ها کشته شدند، خبر این کشتار به بقیه اروپا رسید و در نتیجه یک جنگ سراسری در اروپا شعله ور شد؛ هر کجا کاتولیک ها بودند، پروتستان ها را می کشتند و برعکس، این جنگ ۳۰ سال طول کشید و جمعیت اروپا نصف شد. وقتی این جنگ مذهبی تمام شد، نسل بعد کاتولیک ها و پروستان ها و کل کلیسای مسیحی را کنار گذاشتند، کل دین را کنار گذاشتند و دوره سکولاریسم شروع شد. در آن جنگ مذهبی ۳۰ ساله که فتنه‌گران یهود در پشت پرده آن قرار داشتند، به گونه ای مسیحیت نابود شد و از چشم مردم افتاد و کینه مذهبی بین پروتستان و کاتولیک به وجود آمد که مسیحیت برای همیشه کنار رفت و معاهده ای به وستفالیا امضا شد. از دوره صلح وستفالیا به این طرف، دیگر در اروپا دوره دولت ـ ملت است و دین کنار گذاشته شده است. ادامه...

امریکایی‌ها اجازه جامعه‌سازی در افغانستان را ندادند

گفت‌وگوی خبرگزاری آوا با استاد حسن عباسی درباره افغانستان– بخش دوم - ۲۷ آذر ۱۳۹۶

استاد حسن عباسی در ادامه گفتگوی ویژه با خبرنگار آوا، با اشاره به روندها و مسیرهایی که یک کشور باید برای رسیدن به جامعه سازی(دولت، ملت و نظام سازی) طی کند، تصریح کرد که امریکایی ها در طول ۱۶ سال گذشته اجازه جامعه سازی را در افغانستان نداده اند تا این کشور را به راحتی تجزیه کنند. به گفته وی، در نقشه تجزیه ای که امریکایی ها برای منطقه منتشر کرده‌اند، افغانستان باید به سه کشور و ایران به هفت کشور تقسیم شود. استاد حسن عباسی تصریح کرد که پس از حمله امریکا به افغانستان پیش بینی کرده بود که این کشور اجازه نمی دهد در افغانستان جامعه‌سازی صورت بگیرد و چنین نیز شد.  ادامه...