کنکاش

یادداشتهایی در موضوعات سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی

کنکاش

یادداشتهایی در موضوعات سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی

طبقه بندی موضوعی

درباره سود سپرده های بانکی-2

يكشنبه, ۱۵ مهر ۱۳۹۷، ۰۲:۵۲ ب.ظ

بخشی از استفتائات جدید در مورد مسائل بانکی و ربا که از محضر حضرت آیۀ اللّه العظمی مکارم شیرازی  «مدّ ظله العالی» شده است.

منبع: ربا و بانکداری اسلامی، تالیف حضرت آیت الله مکارم شیرازی (صص 139-149)

سؤال 2- سود سپرده های بانکی

در زمان فعلی- که بحمد اللّه دوران حاکمیّت جمهوری اسلامی میباشد- پول گذاشتن در بانکها چه صورت دارد؟ آیا میتوان سودی که بانکها برای حسابهای پس انداز پرداخت میکنند را گرفت؟ و همچنین قرض گرفتن از بانکها و دادن بهره چه صورت دارد؟

جواب:  سود پس انداز که بانک داوطلبانه میدهد مشکلی ندارد؛ مگر آن که به صورت قرارداد درآید و امّا سود سپرده های ثابت یا وامهایی را که از بانک میگیرند، در صورتی که به آیین نامه بانکی در رابطه با عقود شرعیّه عمل شود نیز مانعی ندارد و در صورت شک میتوان حمل بر صحّت کرد، ولی اگر یقین داشته باشید که به آیین نامه های عقود شرعیّه عمل نمیکنند جایز نیست.

سؤال 5- خمس سود سپرده بانکی

 شخصی پولی را به صورت سپرده کوتاه مدّت و یا بلند مدّت در بانک میگذارد و هر ماه بانک به نسبت مقدار پول، طبق شرایط خاصّی، مبلغی به صاحب حساب میپردازد، آیا گرفتن این پول جایز است؟ آیا به آن خمس تعلّق میگیرد؟

جواب: چنانچه آیین نامه بانکی مربوط به عقود شرعیّه، عمل بشود، حلال است و خمس نیز دارد و اگر مسئولین بگویند: «عمل میکنیم» و دلیلی بر خلاف آن نباشد کافی است.

سؤال 12- تاثیر شدت تورم در حلال بودن سود بانکی

در کشور ترکیّه تورّم اقتصادی در سال، به هفتاد درصد میرسد، با در نظر گرفتن این تورّم و نزول ارزش لیر ترکی اگر یک نفر در بانک دولتی مقداری پول به عنوان سپرده موقّت بگذارد و بانک طبق مقرّرات خود شصت درصد سود بدهد، آیا گرفتن این سود- در صورتی که کمتر از تورّم باشد- در مقابل تنزّل ارزش پول جایز است؟ اگر سود بیشتر از تورّم باشد چه صورت دارد؟

جواب: هرگاه بانک اسلامی نباشد اشکالی ندارد و اگر بانک اسلامی باشد و تورّم بقدری شدید باشد که در معاملات مدّت دار روزمرّه مردم نیز محاسبه میشود گرفتن مقدار تورّم اشکالی ندارد.

سؤال 15- ضمان کاهش ارزش پول

آیا کاهش ارزش پول ضمان دارد؟ در صورت کاهش فاحش چطور؟ افزایش ارزش چطور؟

جواب: کاهش و افزایش فاحش ضمان آور است، یا به تعبیر صحیحتر چنانچه کسی به دیگری مبلغی بدهکار باشد و بعد از گذشت 20 یا 30 سال )در محیط ما(  بخواهد آن را بپردازد، به یقین پرداخت همان مبلغ اداء دین محسوب نمیشود و باید به قیمت روز پرداخته شود ولی تغییرهای غیر فاحش تأثیری ندارد؛ چرا که اداء دین محسوب میشود.

سؤال 16-  اگر شرط ضمان شود در صور مختلف چه حکمی دارد؟

جواب:  شرط ضمان در اینجا مفهوم صحیحی ندارد، جز این که شرط اضافه قیمت کند که آن هم رباست، این در صورتی است که تفاوت غیر فاحش باشد، ولی در تفاوت فاحش نیازی به شرط نیست و چنانچه در بالا گفته شد باید به قیمت روز محاسبه شود.

سؤال 17- در صورت ضمان کاهش ارزش پول، آیا بین قرض و مهریه و مضاربه و خمس و سایر دیون فرقی هست؟

جواب: با در نظر گرفتن شرایطی که قبلا ذکر شد، تفاوتی در میان اقسام بدهیها نیست.

سؤال 30- حکم محاسبه نرخ تورّم در دیون و مطالبات

آیا محاسبه نرخ تورّم در دیون و مطالبات، ربا محسوب میشود؟

جواب: مسأله تورّم در عصر ما با این شدّت و وسعت که زاییده پولهای کاغذی است، هرگاه در عرف عام به رسمیّت شناخته شود در فرض مسأله ربا نخواهد بود(همان طور که از بعضی کشورهای خارجی نقل میکنند که آنها نسبت به سپرده های بانکی هم نرخ تورّم را محاسبه میکنند و هم سود را) در چنین شرایطی محاسبه نرخ تورم ربا نیست، ولی سود زاید بر آن رباست، امّا در محیط ما و مانند آن که در عرف عام نرخ تورّم در بین مردم محاسبه نمیشود کلا ربا محسوب میشود زیرا اشخاصی که به یکدیگر وام میدهند بعد از گذشتن چند ماه یا بیشتر، عین پول خود را مطالبه میکنند و تفاوت تورّم محاسبه نمیشود و این که در محافل علمی تورّم به حساب میآید به تنهایی کافی نیست، زیرا مدار بر عرف عام است، ولی ما یک صورت را استثنا میکنیم و آن در جایی است که مثلا بر اثر گذشتن سی سال، تفاوت بسیار زیادی حاصل شده باشد و لذا در مورد مهریّه های قدیم زنان یا مطالباتی از این قبیل احتیاط واجب میدانیم که باید به نرخ امروز حساب شود، یا لا اقل مصالحه کنند.

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی